Φωτογράφος: Γνώρισε καλύτερα το επάγγελμα

“Να φωτογραφίζεις” είχε πει ο φωτογράφος Cartier – Bresson, “σημαίνει να βάζεις στην ίδια ευθεία, το μυαλό, το μάτι και το χέρι”.  Το επάγγελμα του φωτογράφου απαιτεί πολλές δεξιότητες, όπως δημιουργικότητα, ταλέντο, παρατηρητικότητα, γνώσεις επεξεργασίας εικόνας και φωτογραφίας, καλή αντίληψη κ.α. Εάν αποφάσισες να ασχοληθείς επαγγελματικά με την φωτογραφία, συνέχισε το διάβασμα. Ο φωτογράφος κ. Χρήστος Καμπριάνης έδωσε συνέντευξη στο jobstoday.gr και μίλησε για το επάγγελμα που έχει επιλέξει.

Γιατί επιλέξατε το επάγγελμα του φωτογράφου;

Η φωτογραφία είναι μία τέχνη η οποία με γοήτευε από όταν ήμουν μικρός όπως και το σχέδιο (με το οποίο επίσης ασχολιόμουν για χρόνια), η δυνατότητα να μπορώ να δείξω στον κόσμο το πώς εγώ βλέπω και αντιλαμβάνομαι ένα γεγονός ήταν ανέκαθεν κάτι που θεωρούσα πάρα πολύ σημαντικό. Το να μπορείς να αποτυπώσεις ένα απειροελάχιστο κομμάτι του χρόνου και στη συνέχεια να μπορείς να το βλέπεις, να το μελετάς, ή και να το θαυμάζεις «αιώνια» είναι κάτι το απίστευτα όμορφο και πολύ δημιουργικό. Χωρίς ούτε καν μια λέξη μπορείς να διηγηθείς ολόκληρη ιστορία, τι πιο όμορφο από αυτό; Όταν λοιπόν κατάφερα να ασχοληθώ επαγγελματικά με το πάθος μου, έγινα απίστευτα ευτυχισμένος μιας που με αυτόν τον τρόπο δεν βλέπω την δουλειά μου σαν “δουλεία”, ασχολούμαι με αυτό που λατρεύω κι αυτό είναι κάτι που φαίνεται στο τελικό αποτέλεσμα.

Πώς νιώθετε την ώρα που φωτογραφίζετε;

Κάθε φορά είναι σαν μία πρώτη φορά, κάθε φορά είναι και κάτι διαφορετικό, η αίσθηση της πληρότητας όμως, που με πλημμυρίζει κάθε φορά, είναι αυτή που με κρατάει “ζωντανό” και μου δίνει δύναμη για την επόμενη δημιουργία μου.

Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας φωτογράφος;

Στην εποχή μας οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας φωτογράφος είναι αμέτρητες, η πιο σημαντική απ όλες όμως είναι η απαξίωση της τέχνης και της τεχνικής του. Υπάρχουν πολλοί αδαείς, αμύητοι στην τέχνη, που ισοπεδώνουν τα πάντα ηθελημένα ή άθελά τους. Η κλασσική ατάκα “με τέτοια μηχανή θα έβγαζα κι εγώ τέτοιες φωτογραφίες” έχει πλέον γίνει εξίσου συχνή με το επίσης κλασσικό “έλα μωρέ, τι κάνεις κι εσύ; Ένα κουμπί πατάς και βγάζεις”. Είναι πολλοί αυτοί οι οποίοι δεν μπορούν (ή δεν θέλουν) να καταλάβουν ότι το πιο δυνατό “εργαλείο” του φωτογράφου, είναι το μάτι και το μυαλό του. Αυτοί και η στάση τους είναι που δημιουργούν τις περισσότερες δυσκολίες στο επάγγελμά μας.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας θέμα για φωτογράφηση;

Για έναν εραστή της φωτογραφίας -όπως θεωρώ τον εαυτό μου- όλα μπορεί να είναι εν δυνάμει αγαπημένα θέματα, ανάλογα με τις συνθήκες και τα κέφια φυσικά, το αγαπημένο μου, το πιο μεγάλο μου “θέλω” είναι να φωτογραφίζω κάτι που έχει να κάνει με την γυναίκα ή και την ίδια την γυναίκα. Λατρεύω το γυναικείο φύλο και θεωρώ ότι είναι το τελειότερο κομμάτι της δημιουργίας, σε οποιοδήποτε ρόλο και αν την δούμε. Μου αρέσει και χάνομαι μέσα στο συναίσθημα που βγάζει μία γυναίκα στα μάτια της και θέλω να το καταγράφω αυτό σε κάθε ευκαιρία. Παρ’ όλα αυτά, αν θα έπρεπε να βάλω σε μία σειρά αυτά που προτιμώ περισσότερο, θα έλεγα ότι είναι στην πρώτη θέση η φωτογραφία δράσης (είτε αυτό είναι αθλητική δράση, είτε καταγραφή γεγονότων που συμβαίνουν μία και μοναδική φορά), ακολουθεί με βραχεία κεφαλή η φωτογραφία boudoir, και στην τρίτη θέση θα έβαζα τα αφαιρετικά πορτραίτα που λατρεύω.

Αγαπάτε περισσότερο τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Για ποιο λόγο;

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Ο TedGrand είχε πει κάποτε πως όταν φωτογραφίζεις ανθρώπους με έγχρωμο film, φωτογραφίζεις τα ρούχα τους, ενώ όταν χρησιμοποιείς ασπρόμαυρο, τότε φωτογραφίζεις την ψυχή τους. Όσο και αν ακούγεται τραβηγμένο αυτό, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, μια που δεν έχω την “βοήθεια” του χρώματος για να δείξω αυτό που βλέπω, αλλά περιορίζομαι -επί τούτου- σε λίγες αποχρώσεις του μαύρου (μέχρι και το απόλυτο λευκό) για να μπορέσω να αποδώσω σχήματα, μορφές, μα πάνω απ όλα συναισθήματα, και να μπορέσω να τα μεταφέρω στον κόσμο βάζοντάς τους θεατές μέσα στη ματιά και το μυαλό μου!

Μία καλή φωτογραφία τι χρειάζεται να έχει;

Ψυχή… Τίποτε άλλο, αν στη φωτογραφία έχεις βάλει κομμάτι της ψυχής σου, αυτό είναι αρκετό για να την κάνει να “μιλάει” σε οποιονδήποτε και αν την δει!

Ποια είναι η καλύτερη στιγμή που έχετε ζήσει ως φωτογράφος;

Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω τόσο απλά -μέσα σε λίγες γραμμές- κάτι τέτοιο, σίγουρα όμως θυμάμαι σαν να ήταν χτες την μητέρα μίας κοπέλας που είχα φωτογραφίσει, η οποία όταν με συνάντησε και κατάλαβε ότι ήμουν ο φωτογράφος της κόρης της, με πήρε αγκαλιά και με βουρκωμένα μάτια με ευχαρίστησε για τις φωτογραφίες που είχα βγάλει το παιδί της! Στα μάτια της, εκείνη τη στιγμή, έβλεπα τον κόσμο ολόκληρο και δεν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό!

Μπορεί εύκολα να βιοποριστεί κάποιος από το συγκεκριμένο επάγγελμα;

Δυστυχώς έχει γίνει πολύ δύσκολο για πολλούς λόγους. Ο βασικότερος εκ των οποίων είναι ότι δεν υπάρχει η ανάλογη παιδεία για να αναγνωρίζει ο κόσμος την εργασία μας, με αποτέλεσμα – αντίθετα όπως για κάποια εργασία καλούν τον ειδικευμένο (ηλεκτρολόγο, μηχανικό, γιατρό κλπ) – πολύ σπάνια να απευθυνθούν σε επαγγελματία φωτογράφο. Είναι αυτό που ανέφερα και νωρίτερα: υπάρχει απαξίωση του επαγγέλματος και της τέχνης μας. Η καλπάζουσα εξέλιξη της τεχνολογίας  μας έχει εφοδιάσει με άπειρες (και φτηνές) συσκευές καταγραφής εικόνας με αποτέλεσμα μόνο όσοι συνειδητοποιημένα απαιτούν το κάτι παραπάνω στο αποτέλεσμα να απευθύνονται σε επαγγελματίες φωτογράφους. Από την άλλη, η “μαύρη” εργασία μας έχει τσακίσει σαν επαγγελματίες, όπως δυστυχώς συμβαίνει στα περισσότερα επαγγέλματα. Ο καθένας μπορεί να αγοράσει μία φωτογραφική μηχανή και να δηλώσει ότι είναι “φωτογράφος”. Το κακό είναι ότι ο εν δυνάμει πελάτης γοητεύεται από την φτηνή τιμή κι αναθέτει εκεί την εκάστοτε εργασία του αν και στο τέλος του στοιχίζει πιο ακριβά, μια που -τις περισσότερες φορές- θα χρειαστεί να ξαναγίνει η εργασία αυτή (και καλά να είναι κάτι που ξαναγίνεται, αν είναι κάτι που δεν μπορεί να επαναληφθεί, όπως πχ ένας γάμος; Εκεί είναι μεγάλο το πρόβλημα).

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός καλού φωτογράφου;

Σεβασμός, αυτό είναι το πρώτο, όπως θα έπρεπε να είναι και σε όλα τα επαγγέλματα νομίζω. Πρώτα απ όλα είναι ο σεβασμός στον ίδιο του τον εαυτό, στην εργασία / τέχνη του και στον πελάτη του. Αν λείπει αυτός, δεν πάμε παρακάτω. Εφόσον όμως υπάρχει αυτό, αμέσως μετά θα έβαζα το πάθος για δημιουργία, την φαντασία και το μεράκι. Μετά ακολουθούν οι γνώσεις, οι τεχνικές και η ικανότητα κρίσης του τι να χρησιμοποιήσει (από τον εξοπλισμό του) ανάλογα με το κάθε project και τις συνθήκες και οι δημόσιες σχέσεις του φυσικά, για να μπορέσει να προσελκύει τους πελάτες.

Τι θα λέγατε σε ένα νέο άτομο που θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με την φωτογραφία;

Σε όλους τους νέους όμως που θα θελήσουν να ασχοληθούν με την φωτογραφία -επαγγελματικά- και την αγαπούν πραγματικά, θα έλεγα να μην το βάλουν κάτω. Πιθανότατα θα στερηθούν κάποια υλικά αγαθά και το μονοπάτι αυτό να τους προσφέρει πίκρες και στεναχώριες, αλλά η ψυχή τους θα είναι πάντα γεμάτη, και το χαμόγελό τους -όταν βλέπουν το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους- θα είναι πέρα για πέρα αληθινό!

Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσει κάποιος που θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με την φωτογραφία;

Πρώτα απ όλα πρέπει να ξεκαθαρίσει μέσα του το ΓΙΑΤΙ θέλει να ασχοληθεί με την φωτογραφία επαγγελματικά. Άλλο η ερασιτεχνική ενασχόληση κι άλλο η επαγγελματική. Άλλο το βγάζω φωτογραφίες για να κάνω το κέφι μου και τελείως διαφορετικό το φωτογραφίζω για να ζω (εγώ και η οικογένειά μου). Εφόσον όμως αποφασίσει να ασχοληθεί επαγγελματικά το καλύτερο είναι (παράλληλα με τις σπουδές φωτογραφίας) να μαθητεύσει δίπλα σε έναν παλιότερο φωτογράφο. Και μετά εξάσκηση, πολλή και συχνή εξάσκηση. Την συνέχεια θα την βρει μόνος του, δεν υπάρχει κάποια «μαγική» συνταγή.

Θα θέλατε να αλλάξει κάτι στην χώρα μας, όσο αφορά το επάγγελμα σας;

Ναι, να αναγνωριστεί επιτέλους έτσι όπως πρέπει να είναι, κι όχι να έχει το “δικαίωμα” ο κάθε “αλεξιπτωτιστής” να ασχολείται με αυτό, επειδή απλά του άρεσε, με αποτέλεσμα και το όνομα των φωτογράφων (σαν κλάδο) να χαλάει αλλά και την αγορά να ανακατεύει (δίνοντας τιμές και φωτογραφικά αποτελέσματα, άλλα αντί άλλων). Είναι τέχνη. Μπορεί κάποιος να διδαχθεί τα τεχνικά, αλλά δεν μπορεί ο καθένας να κάνει τέχνη απλά και μόνο με μία μηχανή στο χέρι, καταλαβαίνω ότι είναι “πιασάρικο” το να συστήνεται κάποιος σαν φωτογράφος, αλλά δεν είναι τόσο απλό.

Χρειάζεται ταλέντο ή εκπαίδευση για να ξεχωρίσει ένας φωτογράφος;

Απαραίτητα και τα δύο. Η εκπαίδευση είναι το πρώτο όπλο που μπορείς και πρέπει να αποκτήσεις, είναι η βάση για να σταθείς στα πόδια σου και να εδραιωθείς, εάν δεν υπάρχει ταλέντο και φαντασία όμως, μόνο με την εκπαίδευση θα φτάσεις το πολύ να γίνεις ένας καλός φωτογράφος. Για να ξεχωρίσεις χρειάζεσαι ταλέντο!

Έχετε κάποια δική σας αγαπημένη φωτογραφία;

Φυσικά και έχω, παρόλο που όλες οι φωτογραφίες μου είναι “παιδιά” μου και δεν μπορώ να τις ξεχωρίσω, σίγουρα υπάρχουν κάποιες που αγαπάω περισσότερο, και είναι αυτές που με ακουμπάνε συναισθηματικά περισσότερο από τις υπόλοιπες, για τους δικούς μου πάντα λόγους.

Τι θα θέλατε να φωτογραφήσετε πολύ και δεν το έχετε κάνει ακόμα;

Δεν υπάρχει -νομίζω- κάτι που να το ήθελα πολύ και να μην το έχω κάνει ακόμα. Προφανώς και έχω κάνει συμβιβασμούς στα θέλω μου, αλλά νομίζω πως ό,τι θέλησα να φωτογραφίσω, το έχω φωτογραφίσει (μέσες – άκρες). Εννοείται όμως, πως κάθε πρωί που ανοίγω τα μάτια μου, κάποια νέα ιδέα έχω καρφωμένη στο μυαλό μου, αλλά ευτυχώς, τα περισσότερα –αν όχι όλα- από όσα έχω ονειρευτεί να φωτογραφίσω, τα έχω φωτογραφίσει!

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας φωτογράφος;

Υπάρχουν πολλοί φωτογράφοι των οποίων την δουλειά θαυμάζω, υπάρχουν ακόμα περισσότεροι από των οποίων την δουλειά έχω επηρεαστεί, είμαι ευγνώμων που μπόρεσα να συνεργαστώ με κάποιους από αυτούς στο παρελθόν, κι είμαι ευτυχής που μπόρεσα να εμπνευστώ από τις φωτογραφίες κάποιων άλλων. Αν πρέπει να επιλέξω μόνο έναν θα μου ήταν απίστευτα δύσκολο και θα ήταν και άδικο νομίζω. Θα μπορούσα όμως να αναφέρω αυτούς από τους οποίους θεωρώ ότι έχω επηρεαστεί περισσότερο… Κι αυτοί είναι : ο Ansel Adams, ο Henri Cartier-Bresson, ο Γιάννης Μπεχράκης, ο Helmut Newton, ο Richard Avedon και ο Peter Lindbergh φυσικά (η αναφορά στα ονόματά τους έγινε με τυχαία σειρά, για να μην αδικήσω κανέναν).

Θα σταματούσατε να εργάζεστε ως φωτογράφος ; Και αν ναι, για ποιο λόγο;

Δεν μπορώ να με φανταστώ να κάνω κάτι διαφορετικό, δεν είναι ότι δεν το έχω σκεφτεί κατά καιρούς (όταν οι συνθήκες είναι ζόρικες, πάντα σκεφτόμαστε εναλλακτικές, έτσι δεν είναι;) αλλά όχι. Είμαι σίγουρος ότι εάν δεν υπήρχε πολύ σοβαρός λόγος (θέμα, υγείας, για παράδειγμα ) δεν θα άλλαζα επάγγελμα. Λατρεύω την φωτογραφία, κι απ’ ότι έχει αποδειχθεί μετά από τόσα χρόνια, με λατρεύει κι αυτή!

Ανακεφαλαιώνοντας, το επάγγελμα του φωτογράφου είναι συναρπαστικό και πολύ δημιουργικό. Για να το ακολουθήσεις, πρέπει να το αγαπάς πραγματικά και να κάνεις πολύ εξάσκηση στην φωτογράφηση. Γιατί “οι πρώτες 10.000 φωτογραφίες σου είναι οι χειρότερες” σύμφωνα με τον φωτογράφο Henri Cartier- Bresson.

(Ευχαριστούμε τον κ. Χρήστο Καμπριάνη για τις απαντήσεις)