Τι είναι το “impostor syndrome” στην εργασία

Νιώθεις διαρκώς ανεπαρκής στην εργασία σου; Παραξενεύεσαι όταν σε επιβραβεύουν για κάτι οι συνάδερφοι ή ο διευθυντής; Φοβάσαι πως δεν αξίζεις το μισθό που λαμβάνεις και σύντομα θα απολυθείς; Ίσως πάσχεις από το “impostor syndrome”. Το «σύνδρομο του απατεώνα», όπως είναι ο ελληνικός όρος επινοήθηκε από τις κλινικούς ψυχολόγους Suzanne Imes και Pauline Clance και χρησιμοποιείται για την περιγραφή επιτυχημένων επαγγελματιών που αμφιβάλουν για τις δεξιότητες τους.

ΤΟ 70% ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΧΕΙ ΒΙΩΣΕΙ “IMPOSTOR SYNDROME”

Είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο καθώς τουλάχιστον το 70% των εργαζομένων έχει βιώσει έστω μία φορά το “impostor syndrome”, σύμφωνα με τα στοιχεία διάφορων μελετών. Όσοι βιώνουν το συγκεκριμένο σύνδρομο, θεωρούν  πως ό,τι έχουν επιτύχει στο επαγγελματικό τομέα οφείλεται μόνο στη τύχη και δεν μπορούν να πιστέψουν πως είναι αποτέλεσμα δικών τους ικανοτήτων. Σε μεγαλύτερη συχνότητα το βιώνουν οι γυναίκες εργαζόμενες από ό,τι οι άντρες.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ “IMPOSTOR SYNDROME”

Στο χώρο της εργασίας, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που ενδέχεται να ενισχύσουν ή να δημιουργήσουν το “impostor syndrome” και είναι οι ακόλουθοι:

• Οι συνάδερφοι ή ο διευθυντής συμπεριφέρεται σε ένα εργαζόμενο καταπιεστικά και επικριτικά,
• Δεν υπάρχει καλή εταιρική κουλτούρα και
• Απουσιάζουν τα κίνητρα, η επιβράβευση και η αξιολόγηση από τον εργοδότη. Επίσης, ίσως άρχισες να αισθάνεσαι το «σύνδρομο του απατεώνα» εάν ανέλαβες ένα νέο ρόλο στην δουλειά και έχεις νέες ευθύνες και αρμοδιότητες.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ «ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΤΟΥ ΑΠΑΤΕΩΝΑ»

Όποιος βιώνει το «σύνδρομο του απατεώνα» είναι λιγότερο αποδοτικός στην εργασία του. Αν ανησυχείς πως και εσύ πάσχεις από αυτό, διάβασε ποια είναι τα πιο γνωστά χαρακτηριστικά του:

• Το άτομο δυσκολεύεται να αποδεχτεί τους επαίνους: Θυμήσου πώς ένιωσες την τελευταία φορά που σε επαίνεσε ο εργοδότης μετά την ολοκλήρωση ενός project. Όσοι βιώνουν το σύνδρομο, πιστεύουν πως έκανε λάθος το αφεντικό που τους επιβράβευσε.
• Υπερβολικές ώρες εργασίας: Εάν ζητάς διαρκώς να λαμβάνεις περισσότερα projects από όσα αντέχεις ή να δουλεύεις υπερωρίες, νιώθεις ότι δεν κάνεις αρκετά πράγματα για να κερδίσεις την θέση σου στην δουλειά.
• Η συχνή σύγκριση με τους άλλους εργαζομένους: Αυτό θα δημιουργήσει φθόνο και χαμηλή αυτοπεποίθηση.

 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ

Επιπλέον, όσοι πάσχουν από το “impostor syndrome” δεν συγχωρούν κανένα λάθος που έκαναν κατά την διάρκεια της εργασίας, ακόμα και αν είναι πολύ μικρό. Υποτιμούν την καλή απόδοση τους και αμφιβάλλουν συνέχεια για τον εαυτό τους. Το «σύνδρομο του απατεώνα» μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αρκεί να το αναγνωρίσεις.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕ ΤΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΣΟΥ

Έπειτα, υπάρχουν μερικές τεχνικές που θα σε βοηθήσουν στην διαχείρισή του. Για αρχή, αναγνώρισε την κάθε επιτυχία σου. Θύμισε ανά τακτικά διαστήματα στον εαυτό σου τι έχεις καταφέρει να πετύχει. Σκέψου τα θετικά σχόλια που έχεις ακούσει από συναδέρφους, από άτομα που εκτιμάς και σέβεσαι ή τα βραβεία που πιθανότατα έχεις λάβει. Εάν υπάρξει νέα επιβράβευση, γιόρτασε την. Γιόρτασε την επιτυχημένη συνεργασία με έναν πελάτη, το ότι ολοκλήρωσες εγκαίρως το project που σου ανατέθηκε.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΩΝ

Προσπάθησε να δημιουργήσεις ένα ημερολόγιο επιτευγμάτων που θα σε βοηθά όταν θα βιώνεις αισθήματα ανεπάρκειας στο χώρο της εργασίας. Σε αυτό, θα σημειώνεις τα θετικά σχόλια που έχεις ακούσει ή έχεις διαβάσει για σένα. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι ένα email από τον εργοδότη που σε συγχαίρει για την παρουσίαση που έκανες, κάτι που σου είπε ο συνάδερφος για την οργάνωση του γραφείου σου κλπ.

ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΟΙ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΣΟΥ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ

Εκτός από τα επιτεύγματά σου, κατέγραψε και τους στόχους που θέλεις να πετύχεις μέσα σε μία εβδομάδα, σε ένα μήνα ή σε ένα χρόνο. Πρόσεξε, όμως, να θέτεις μικρούς και ρεαλιστικούς στόχους ώστε να έχεις μεγάλες πιθανότητες να τους πετύχεις. Ακόμα, φρόντισε να μιλήσεις για το πώς νιώθεις σε κάποιο συνάδερφο που εμπιστεύεσαι. Το “impostor syndrome” δυναμώνει περισσότερο, όσο δεν συζητάς με άλλα άτομα τις λανθασμένες σου πεποιθήσεις.

ΣΤΑΜΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΑΝ ΕΚΑΝΕ ΛΑΘΟΣ

Σταμάτα, ακόμη, να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Το μόνο που θα καταφέρεις με την σύγκριση είναι να σπαταλάς ενέργεια. Αντί αυτού, φρόντισε περισσότερο τον εαυτό σου. Συγχώρησε τον αν έκανες κάποιο λάθος στην δουλειά και δες το ως μία ευκαιρία για μάθηση.

Ανακεφαλαιώνοντας, χρειάζεται να έχεις αρκετή υπομονή για να διαχειριστείς το “impostor syndrome” και να μη σε ταλαιπωρεί στο χώρο της εργασίας. Οι παραπάνω τεχνικές θα σε ωφελήσουν, αλλά αν εξακολουθείς να νιώθεις το ίδιο, μπορείς να αναζητήσεις βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας.